Ο σουρεαλισμός του Ralph Gibson
Μια φωτογραφική εικόνα είναι πληροφορία για μια πληροφορία. Παρότι αυτό έχει αναλυθεί ποικιλοτρόπως, ας το πούμε άλλη μια φορά: Αν μας πληροφορεί για κάτι μια φωτογραφική εικόνα αυτό αφορά στην αίσθηση που προκαλεί η παράστασή της, στον λήπτη της εικόνας. Το ότι αυτό ισχύει για κάθε εικόνα στο πεδίο της τέχνης, είναι αληθές. Στην περίπτωση της Φωτογραφίας όμως αποδίδει απολύτως τη σουρεαλιστική φύση των φωτογραφικών εικόνων: πρόκειται για παραστάσεις απολύτως ανάλογες με την πραγματικότητα, οι οποίες ενώ φαίνονται να μας “πληροφορούν” για κάτι που όντως υπάρχει, εντούτοις αναφέρονται σε κάτι πέρα ή πάνω από αυτό. 1 Και αυτό μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η ποιητική διάσταση της «τυχαίας συνάντησης μιας ραπτομηχανής και μιας ομπρέλας πάνω στο χειρουργικό τραπέζι». 2 Το πιο αυθόρμητο ερώτημα στη θέα μιας φωτογραφικής εικόνας είναι το πού και το πότε έχει συμβεί αυτό που εικονίζεται σ’ αυτήν. Για τον Ralph Gibson, η απάντηση είναι: “στα όνειρα”!
Προλογίζοντας το πρώτο του βιβλίο με τον πολύ χαρακτηριστικό τίτλο The Somnambulist (ο Υπνοβάτης), περιγράφει ο ίδιος τη δουλειά του ως εξής: “ A Dream Sequence in which all things are real.” (Μια σειρά ονείρων όπου όλα τα αντικείμενα είναι πραγματικά). Πρόκειται για μια δήλωση που χωρίς πολλά πολλά, προσπερνάει κάθε δοξασία περί του “αυτό έχει υπάρξει”. Αποδομεί την απολυτότητα της έννοιας του “πραγματικού” και, κατ’ επέκταση, τον “τεκμηριωτικό” χαρακτήρα της Φωτογραφίας. Ταυτόχρονα επαναθεμελιώνει, σε ένα άλλο επίπεδο, ακριβώς χάρη στα καταγραφικά χαρακτηριστικά της Φωτογραφίας, την άμεση σχέση ανάμεσα στην υλική διάσταση του κόσμου με τις πέραν των αισθητηριακών εμπειριών, πνευματικές ή ψυχικές μας λειτουργίες Ο χώρος και ο χρόνος χάνουν τη ρεαλιστική τους υπόσταση και το νόημα τους εξαϋλώνεται κατά τον ίδιο τρόπο που συμβαίνει και στα όνειρα μας. Και, ω του θαύματος, η Φωτογραφία απαλλάσσεται από το βάρος της “πραγματικότητας” και ταυτόχρονα οι εκφραστικές της δυνατότητες απελευθερώνονται προς κάθε κατεύθυνση…
Οι φωτογραφίες εδώ είναι απλά ενδεικτικές για τη φυσιογνωμία του έργου τού Ralph Gibson. Περιέχονται όλες στο βιβλίο του The Black Trilogy
Μια ενδιαφέρουσα αναφορά στον φωτογράφο και σχολιασμός για το έργο του: εδώ και εδώ