Στην αίθουσα του Παρνασσού, στην πλατεία Καρύτση, γίνεται από τις 20 Απριλίου μια έκθεση Φωτογραφίας που δεν είναι απλώς αξιομνημόνευτη αλλά τολμώ να πω, ιστορική. Πρόκειται για την έκθεση Documents of Breathing (Ντοκουμέντα Ζωής), έργου που δημιούργησαν και επιμελήθηκαν συλλογικά η Πάσκουα Βοργιά και ο Παύλος Φυσάκης.
Ο επισκέπτης της έκθεσης αντιμετωπίζει κατά βάση μία ρήξη με το στερεότυπο των εκθέσεων «καλλιτεχνικής φωτογραφίας». Ένα στερεότυπο όπου κυριαρχεί η ομοιομορφία της φόρμας σε μια θεματική τυπολογία ουσιαστικά, με έκδηλη όμως την αμηχανία απέναντι στον χαρακτήρα και την εγγενή αισθητική του φωτογραφικού μέσου. Η έκθεση της Βοργιά και του Φυσάκη δεν διεκδικεί την καλλιτεχνική της καταξίωση με μία σειρά κάδρων που ανταγωνίζονται επάξια τους πίνακες ζωγραφικής. Και παρότι βλέπουμε κάδρα στους τοίχους, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι βλέπουμε κάτι που δεν έχει –επιτέλους– σχέση με τίποτα που να θυμίζει έκθεση ζωγραφικής. Πρόκειται για παράσταση ενός ενιαίου και απολύτως φωτογραφικού έργου τέχνης.
Η Βοργιά και ο Φυσάκης έχουν δημιουργήσει και επιμεληθεί συλλογικά το έργο αυτό βασισμένοι με απόλυτη συνέπεια πάνω στο γεγονός πως μια φωτογραφική εικόνα –κάθε φωτογραφική εικόνα– είναι από τη φύση της καταγραφή και τεκμήριο μιας πραγματικότητας και ταυτόχρονα ένα αισθητικό αντικείμενο: από τη μια είναι αποτύπωμα της ιστορικής και κοινωνικής πραγματικότητας που μας περιβάλλει και από την άλλη αισθητοποιεί τις προσλαμβάνουσες του φωτογράφου και συνάμα «αντηχεί» ως εικόνα αισθητικά στον εσωτερικό κόσμο του θεατή. Κατ’ αυτή την έννοια το έργο τους συγκροτεί στέρεα τη συνοχή του στο πεδίο του νοήματος και απογειώνεται χάρη στην αισθητική του τρόπου που επιτυγχάνεται αυτό.
Το γεγονός πως μια φωτογραφική εικόνα αντιστοιχεί απολύτως με μία βιωμένη παράσταση στο νου του ανθρώπου, επιτρέπει να οικειοποιούμαστε, μέσα από τις φωτογραφικές εικόνες, τις ζωές των άλλων σαν να είναι δικές μας βιωμένες πραγματικότητες. Δεν πρόκειται για μία ψευδαίσθηση αλλά για επιβεβαίωση του γεγονότος πως κάθε ξεχωριστή υποκειμενικότητα μιας κοινωνίας είναι αναπόσπαστο μέρος της συλλογικής της οντότητας. Έτσι η οικειοποίηση γίνεται μια πράξη αφομοίωσης, κατανόησης και κριτικής του συλλογικού που ορίζει τη ζώσα και περιβάλλουσα πραγματικότητα.
Οι φωτογραφικές εικόνες του Documents of Breathing δεν είναι όλες φωτογραφίες που έχουν ληφθεί από την Βοργιά και τον Φυσάκη. Πολλές από αυτές προέρχονται από φωτογραφικά αρχεία συγγενών ή άλλων. Απλές αναμνηστικές φωτογραφίες προσώπων και συμβάντων, που δεν έχουν καμία σχέση με αυτό το είδος που αναγνωρίζεται σαν «καλλιτεχνική φωτογραφία». Εντούτοις χάρη στη δημιουργική επιμέλεια και τη συνοχή του νοήματος που υπηρετούν και, κυρίως, χάρη στην αισθητική της συνολικής παράστασης, γίνονται όλες τους αναπόσπαστο στοιχείο ενός ενιαίου και οργανικού φωτογραφικού έργου τέχνης.
Ποιο είναι το νόημα και με ποιον τρόπο το αισθητοποιούν στο έργο τους η Πάσκουα Βοργιά και ο Παύλος Φυσάκης, δεν θα σας το πω εδώ. Θα πρέπει να επισκεφθείτε την έκθεση. Προσωπικά θεωρώ υποχρέωση για κάθε φωτογράφο και για κάθε φιλότεχνο να την επισκεφθεί. Και, μακάρι, να τύχει των διακρίσεων που της αναλογούν καλλιτεχνικά και θεσμικά. Από τη μεριά μου ένα μεγάλο ευχαριστώ.
