Αυτή τη φωτογραφία της Isabelle Hyppert την έκανε ο Guy Le Querec το 2003, για λογαριaσμό ενός Γαλλικού περιοδικού.
Πρόκειται για ένα πολλαπλό πορτραίτο το οποίο ως εικόνα δουλεύει σε τρία επίπεδα. Αυτό που σου χτυπάει με την πρώτη ματιά είναι η εντυπωσιακή επιδεξιότητα με την οποία επελέγη το σημείο θέασης-λήψης. Οι γραμμές διαχωρίζονται οι μεν από τις δε, ενώ, παρόλο το χαμηλό φως, τα εστιασμένα και τα ανεστίαστα πλάνα ξεχωρίζουν καλά.
Σε μια δεύτερη προσέγγιση σημειώνει κανείς την καταγραφική αξία της εικόνας. Δεν πρόκειται για μια τέλεια στημένη εικόνα. Όλα είναι αληθινά, στην στάση, στην κίνηση, ως και το περιβάλλον (μέχρι και τα βαμβάκια για το ξεβάψιμο).
Τέλος, σε ένα επίπεδο πιο σημειολογικό, παρατηρεί κανείς ότι ο Guy Le Querrec τελικά κατέληξε στην ιδέα του πορτραίτου μέσα στο πορτραίτο. Και αυτό το σύνθετο οπτικό παιχνίδι μας ρωτά: που είναι το αληθινό; που είναι η αντανάκλαση; που είναι η ηθοποιός; Η φωτογραφία μπορεί να συλλάβει κάτι παραπάνω από μια εικόνα, μια αντανάκλαση;
To 2003 το Γαλλικό περιοδικό Reponses Photo, μετά από μια ιδέα του Willy Ronis, αποφάσισε να καλέσει πέντε γνωστούς φωτογράφους να κάνουν μια φωτογράφιση της Isabelle Hyppert.
Γιατί την Isabelle Hyppert ? Γιατί είναι μια ηθοποιός η οποία λατρεύει τη Φωτογραφία, έχει ήδη φωτογραφηθεί από πολλούς φωτογράφους του ρεπορτάζ : Henri Cartier Bresson, Jacques Henri Lartigue, Josef Koudelka, Marc Riboud, Edouard Boubat, Robert Doisneau, Peter Lindbergh, Paolo Roversi… Οι εικόνες της από αυτούς τους φωτογράφους δεν αφήνουν αμφιβολία: της αρέσει να φωτογραφίζεται από τους ρεπόρτερς της καθημερινότητας και όχι από φωτογράφους που “στήνουν” το σκηνικό τους με Χολυγουντιανές υπερπαραγωγές.
Τα κριτήρια επιλογής των πέντε φωτογράφων ήταν τα εξής : να μην έχουν φωτογραφίσει ξανά την ηθοποιό, να έχουν ένα στυλ καθιερωμένο, έχοντας όμως τη δυνατότητα να ξεφύγουν από την πεπατημένη, καθώς και να μην είναι κλασικοί πορτρετίστες, να είναι μοιρασμένοι σε “έγχρωμους” – “ασπρόμαυρους”, να είναι αναγνωρίσιμοι σαν ονόματα από το μέσο αναγνώστη/φωτογράφο, και, τελευταίο και σημαντικότερο, να θέλουν να φωτογραφίσουν την Isabelle Hyppert! Εδώ βλέπουμε την φωτογραφία που επέλεξε, από όλο το σετ των λήψεών του, ο Guy Le Querec.
Αποφασίστηκε η φωτογράφιση να γίνει στο καμαρίνι της Isabelle Hyppert, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της για την παράσταση του θεατρικού έργου με τίτλο “4:48 Ψύχωση” της Sarah Kane. Ο Guy θα την ακολουθούσε αυτή τη μια ώρα όσο ετοιμαζόταν. Της εξήγησε ότι δεν θέλει να ποζάρει για αυτόν, ακόμη και όταν θα της ζητούσε να σταθεί μπροστά από έναν καθρέπτη, και πως προτιμάει να κινείται σαν να μην ήταν αυτός παρόν.
O Guy Le Querrec διηγείται :
Είμαι από αυτούς τους φωτογράφους που προτιμούν η σκηνή να ξετυλίγεται σε πραγματικό χρόνο. Ο ρόλος μου είναι να συλλάβω τη στιγμή την πιο συναφή, την πιο σχετική. Μετά το χρόνο προσαρμογής του ενός στον άλλο, πηγαίνουμε και οι δύο, ως το τέλος του ρεπορτάζ, με τους φυσικούς ρυθμούς της κατάστασης. Για εμένα, το να κάνω “το πορτρέτο της”, σημαίνει να διηγηθώ ένα χρονικό σε πραγματικό χρόνο των στιγμών που προηγούνται της εισόδου της στην σκηνή. Λίγο λίγο, με το πέρασμα της ώρας, στο χώρο και τα δρώμενα αυτού του καμαρινιού, βρίσκω μια ποικιλία κάδρων, εκ των οποίων και η τελική εικόνα παρακάτω. Μια φωτογραφία που μου δίνει το συναίσθημα πως βρήκα την ανταμοιβή μου … “.
“Σε μιά στιγμή μαγική, πιάνει να χρησιμοποιήσει ένα μικρό βοηθητικό καθρέπτη, και τότε ένοιωσα ότι επρόκειτο να έχουμε μια κατάσταση mise en abime (τεχνική ενθεσης τμήματος μιας εικόνας μέσα στην ίδια εικόνα). Μειώνω την ταχύτητα στο 1/8 sec για να αυξήσω το βάθος πεδίου. Εστιάζω στο πρόσωπο που φαίνεται στο βάθος μέσα στον μικρό καθρέπτη. Τραβάω τρία καρέ στο 1/8 sec.”
“Κρατάω την τρίτη φωτογραφία, η οποία είναι κατά τη γνώμη μου η πιο πλούσια. Εκεί είναι που το άδηλο και το αβέβαιο είναι καλύτερα ζυγισμένα. Μετά αφήνει τον καθρέπτη και όλα τελειώνουν. Εκείνη τη στιγμή δεν ήμουν σίγουρος ότι είχα καταφέρει να βάλω σε αρμονία όλη αυτή την πολυπλοκότητα … Το contact θα μου το επιβεβαίωνε !”
Ο Guy Le Querec γεννήθηκε το 1941 στο Παρίσι, από μια οικογένεια από τη Βρετάνη. Οι πρώτες φωτογραφίες που τράβηξε ήταν από μουσικούς της τζαζ στο Λονδίνο στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ενώ το 1967 κάνει το επαγγελματικό ντεμπούτο του. Δύο χρόνια αργότερα προσελήφθη από την εβδομαδιαία Jeune Afrique ως διευθυντής φωτογραφίας και φωτογράφος. Έκανε τα πρώτα του ρεπορτάζ στην Γαλλόφωνη Αφρική, συμπεριλαμβανομένου του Τσαντ, του Καμερούν και του Νίγηρα. Το 1971 εμπιστεύτηκε τα αρχεία του στο πρακτορείο Vu, που είχε μόλις ιδρυθεί από τον Pierre de Fenoyl, και το 1972 ίδρυσε το συνεταιριστικό πρακτορείο Viva, αλλά αποχώρησε από αυτό τρία χρόνια αργότερα. Ο Le Querrec συνεργάστηκε με το Magnum το 1976. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 γυρνάει δύο ταινίες και το 1980 πραγματοποίησε το πρώτο φωτογραφικό workshop που διοργάνωσε η πόλη του Παρισιού. Κατά τη διάρκεια των φωτογραφικών συναντήσεων Rencontres d’Arles το 1983 δημιούργησε μια νέα μορφή φωτογραφικής παρουσίασης προβάλλοντας φωτογραφίες παράλληλα με ένα ζωντανό κουαρτέτο τζαζ μουσικών. Το πείραμα αυτό το επανέλαβε το 1993 και το 2006.
Το υπόβαθρο του Le Querrec στην τζαζ ενσωματώθηκε στη φωτογραφία του. Θεωρεί τις καθημερινές σκηνές ως μουσική επένδυση, που παίζονται ή ενεργοποιούνται από φυσικές δυνάμεις. Οι ακτίνες του ήλιου σε ένα καφέ μπορεί να είναι μια κραυγή ή ο ήχος ενός σαξόφωνου. Οι ισπανοί εργάτες που βρίσκονται στην άκρη ενός λατομείου ασβεστόλιθου είναι μουσικές σημειώσεις σε σόλο κομμάτι.
Πηγές