Kids at Work από τον Lewis Hine
Στην αυθεντική λεζάντα της φωτογραφίας διαβάζουμε: Λώρα Πέτι, 6χρονη συλλέκτης μούρων στη φάρμα Τζένκινς. “Μόλις ξεκίνησα. Χτες μάζεψα δύο κουτιά.” Αμοίβεται με 2 σεντς ανά κουτί. Ρόκ Κρικ του Μέριλαντ, Ιούνιος 1909.
Η φωτογραφία ανήκει σε μια σειρά φωτογραφιών του Lewis Hine σχετική με την εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας.
Ο Hine πολύ νωρίς, ενώ εργαζόταν ως εκπαιδευτικός, είδε τη φωτογραφία ως ένα ισχυρό διδακτικό εργαλείο. Παράλληλα συνειδητοποίησε τη δύναμή της να μπορεί να αποκαλύπτει την αλήθεια και την πραγματικότητα. Στη συνέχεια υποστήριξε αυτήν την άποψη, με το σύνολο τη δουλειάς του αλλά ιδιαίτερα με τη φωτογράφιση εργαζόμενων παιδιών στους χώρους δουλειάς. Όταν ο Hine ξεκινά να φωτογραφίζει (1903) η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας είναι εξαιρετικά ακραία, καθώς αποτελεί έναν από τους παράγοντες της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Ο Hine έχει επιλέξει το συγκεκριμένο θέμα κινούμενος όχι από κάποιο «καλλιτεχνικό» κίνητρο, αλλά με σκοπό ακριβώς να καταγγείλει την εκμετάλλευση αυτή. Σήμερα ένα τέτοιο ρεπορτάζ μπορεί ν’ ακούγεται κάπως απλοϊκό και αυτονόητο. Όμως στις αρχές του εικοστού αιώνα, ήθελε πολύ μεγάλο κουράγιο να εγκαταλείψει τη δουλειά τού εκπαιδευτικού και, ως φωτογράφος που θα μπορούσε να ζει άνετα ως πορτραιτίστας, να καταπιαστεί με ένα τόσο επικίνδυνο θέμα. Σε πολλές από τις φωτογραφίσεις του ο Hine χρειάστηκε να παίξει διάφορους ρόλους για να μπορέσει να μπει στους χώρους εργασίας που φωτογράφισε. Τις φωτογραφίες που δημοσιεύει τις συνοδεύει (όπως φαίνεται και στη φωτογραφία που επιλέξαμε) με πλήρη στοιχεία των φωτογραφιζόμενων και του χώρου εργασίας. Έτσι μέσα από τη δουλειά του συνέβαλε στη θέσπιση νόμων για την παιδική εργασία κυρίως όταν εργάστηκε ως ανεξάρτητος φωτογράφος για την Εθνική Επιτροπή Παιδικής Εργασίας. Δίκαια ο Hine θεωρείται πρωτοπόρος του μεταρρυθμιστικού ντοκουμέντου.
Το ύφος αυτών των φωτογραφιών του Hine είναι εμφανώς διαφοροποιημένο σε σχέση με τα πρότυπα της εποχής. Αυτό οφείλεται αφενός στην στάση του ίδιου απέναντι στο θέμα τής εκμετάλλευσης, αφετέρου στον τρόπο που βλέπει τα παιδιά που φωτογραφίζει. Καταφέρνει να προβάλει το θέμα της εκμετάλλευσης τής παιδικής εργασίας, αλλά παράλληλα να αναδεικνύει και την ομορφιά των προσώπων των παιδιών. Σχεδόν σε όλες τις φωτογραφίες του καταφέρνει να “κλέβει” το βλέμμα των μοντέλων του και να δημιουργεί εικόνες που θυμίζουν στιγμιότυπα. Κάτι πολύ δύσκολο καθώς την εποχή που γίνονται αυτές οι φωτογραφίες η φωτογραφικές λήψεις γίνονταν με μηχανές μεγάλου φορμά με διαδικασίες χρονοβόρες και «εξαντλητικές» τόσο για τον φωτογράφο, όσο και για τον φωτογραφιζόμενο. Ο Hine εκμεταλλεύεται αφενός τη διάδοση των φιλμ σε φύλλα ζελατίνης και αφετέρου τη χρήση της μηχανής Graflex Reflex, που κατασκευάστηκε λίγο πριν το 1900. Η μηχανή αυτή του επιτρέπει να έχει φορτωμένο τον φορέα με το φιλμ έτοιμο για έκθεση και παράλληλα να έχει εικόνα του τελικού κάδρου (μέσα από το σύστημα reflex) μέχρι ακριβώς τη στιγμή της λήψης. Έτσι οι φωτογραφίες του Hine έχουν μια εκπληκτική ζωντάνια, που δίνει την αίσθηση ότι έγιναν από μια ελαφριά μηχανή τύπου TLR (τέτοιες μηχανές εμφανίστηκαν αρκετά χρόνια μετά – η πρώτη Rolleiflex φτιάχτηκε το 1929). Τα παιδικά πρόσωπα και η στάση των σωμάτων των μοντέλων του δεν έχουν καμιά σχέση με τις παγωμένες φιγούρες που απεικονίζονται στα πορτραίτα της εποχής.
***
Άλλες αξιόλογες δουλειές του Hine είναι: μετανάστες στο Ellis Island, ενήλικες εργάτες στους χώρους δουλειάς, νοικοκυρές (που τις θεωρούσε σκληρά εργαζόμενες), πολεμικές για λογαριασμό του Ερυθρού Σταυρού και εικόνες από την κατασκευή του Empire State Building.
Εξώφυλλο του βιβλίου Kids at work.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=pOIvdhmMaOE?rel=0&controls=0&w=560&h=315]
Βιογραφικά στοιχεία του L. Hine: http://iphf.org/inductees/lewis-hine/
Ο Lewis Wickes Hine, με την Graflex Reflex.
Εκτενής αναφορά για τη θέση του Hine στην ιστορία της φωτογραφίας υπάρχουν στο: Ian Jeffrey, Φωτογραφία, Συνοπτική ιστορία, Φωτογράφος 1997, σελ. 203-209.