James Nachtwey – Rwanda 1994
Η φωτογραφία με τίτλο “Ρουάντα, 1994” είναι η φωτογραφία ενός Χούτου που δεν υποστήριξε τη γενοκτονία των Τούτσι. Λόγω των απόψεών του αυτών φυλακίστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, λιμοκτόνησε και δέχθηκε επίθεση με ματσέτες που του άφησαν αυτές τις φρικιαστικές ουλές στο πλάι του προσώπου /κεφαλιού. Αυτός ο άνθρωπος κατάφερε να επιβιώσει και μετά την απελευθέρωσή του δέχτηκε τη φροντίδα του Ερυθρού Σταυρού.
Είναι από αυτές τις φωτογραφίες που μόλις τις δεις για πρώτη φορά το μυαλό σου σταματάει, καθώς ο ανθρώπινος νους αδυνατεί να αντιληφθεί και να επεξεργαστεί αυτό που τα οπτικά νεύρα του μεταδίδουν ως πληροφορία. Η εικόνα είναι πολύ απλή: δεν περιέχει αίματα, ούτε πτώματα, ούτε απεικονίζει μία δραματική στιγμή. Δεν έχει καν χρώμα. Μόνο τέσσερις χαρακιές. Η δύναμή της είναι ικανή να συνθλίψει τον κάθε θεατή.
Η γενοκτονία της Ρουάντα η οποία ξεκίνησε το 1994, ήρθε ως το αποκορύφωμα του μακρόχρονου εθνοτικού ανταγωνισμού και των εντάσεων μεταξύ της μειοψηφούσας πληθυσμιακά φυλής των Τούτσι, που ήλεγχε την εξουσία για αιώνες, και της πλειοψηφούσας φυλής των Χούτου, που είχαν έρθει στην εξουσία κατά την εξέγερση του 1959-62 . Η γενοκτονία ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την κατάρριψη του ελικοπτέρου του προέδρου της χώρας Juvénal Habyarimana στις 6 Απριλίου 1994, με τους Χούτου να δολοφονούν τους Τούτσι και τους μετριοπαθείς Χούτου, ενώ γρήγορα άρχισαν να εφαρμόζουν σχέδια μαζικής εξολόθρευσης. Εκατό ημέρες αργότερα, εκτιμάται ότι 500.000 έως 1 εκατομμύριο Τούτσι ήταν νεκροί (συνήθως αναφέρεται ο αριθμός 800.00, χωρίς να είναι εξακριβωμένος). Επιπρόσθετα, ενώ η διεθνής κοινότητα δεν έκανε σχεδόν τίποτα προκειμένου να παρέμβει και να σταματήσει τις μαζικές δολοφονίες, το Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα (RPF) ξεκίναγε έναν νέο πόλεμο από τα βόρεια της χώρας, προκειμένου να αναλάβει τον έλεγχό της και να σταματήσει τη γενοκτονία.
Όταν οι δράστες της γενοκτονίας εγκατέλειψαν τη χώρα αναμίχθηκαν με τους πρόσφυγες Χούτου στα στρατόπεδα προσφύγων κατά μήκος των συνόρων του Κονγκό. Εκεί οι ανθρωπιστικές οργανώσεις βοήθειας δεν μπορούσαν να διακρίνουν τους εγκληματίες από τους πρόσφυγες. Αναγκαστικά τους αντιμετώπισαν όλους το ίδιο. Ο Nachtwey αναφέρει: «Η ειρωνεία είναι ότι η διεθνής κοινότητα που είχε αποποιηθεί τις ευθύνες της κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας, αναγκάστηκε τώρα να περιθάλψει εκείνους που διέπραξαν τις φρικαλεότητες».
Το σημαντικότερο μήνυμα που μας μεταφέρει αυτή η εικόνα είναι η αποτυχία της διεθνούς κοινότητας να παρέμβει. Ο Ken Jarecke είπε: “Αν είμαστε αρκετά μεγάλοι για να κάνουμε πόλεμο, θα πρέπει να είμαστε αρκετά μεγάλοι για να μπορούμε τη δούμε”. Στην περίπτωση αυτή η ντροπή της παγκόσμιας κοινότητας έγκειται στην αποτυχία της να παρέμβει στη Ρουάντα και να αποτρέψει τη γενοκτονία. Ο Sam Power σημειώνει ότι, στην πραγματικότητα, η μη εμπλοκή της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών στη Ρουάντα ήταν μια εκούσια πολιτική της απόφαση.
Όλα αυτά συνέβησαν στο ίδιο χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο Νέλσον Μαντέλα έγινε πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, σαν κάποιος μεταφυσικός νόμος να επέβαλε ότι το καλύτερο που θα μπορούσε να προσφέρει ανθρωπότητα θα έπρεπε να αντισταθμιστεί από το χειρότερο που θα μπορούσε ποτέ κανείς να φανταστεί.
Η εικόνα αυτή εδραιώθηκε ως μία από τις σημαντικότερες της δεκαετίας του 90 και περιλαμβάνεται στις 100 σημαντικότερες φωτογραφίες του 20ου αιώνα σύμφωνα με το περιοδικό ΤΙΜΕ.
Ο James Nachwey είναι ένας από τους σημαντικότερους φωτορεπόρτερ από το 1984 έως το 2011 όπου και αποσύρθηκε από την ενεργό δράση. Υπήρξε μέλος των φωτοειδησεογραφικών πρακτορείων Black Star, Magnum και VII του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος.
Το 1999 εξέδωσε το βιβλίο του με τίτλο Inferno από όλες τις πολεμικές ανταποκρίσεις που είχε καλύψει έως τότε.
Πηγές:
- https://politicsofphotojournalism.weebly.com/blog/james-nachtwey-reflections-on-the-rwandan-genocide
- https://prezi.com/pu9a2vzuub5j/james-nachtwey-rwanda-1994/
- http://www.jamesnachtwey.com/
- https://www.amazon.com/Inferno-James-Nachtwey/dp/0714838152